ID-DOC: algemeen zoeken

Bij het scheppen van een bijenzwerm aan een boomtak, rond een boom of in de haag, kan men gebruik maken van een schepkorf, een bijenlepel of een zwermschepzak. Met een schepkorf (1), een plat korfmandje voorzien van een houten handvat of een lus uit stro aan de bovenzijde of schuine zijde, wordt de zwerm bijen langs de onderzijde opgevangen bij het geven van een stevige slag op de tak waaraan de bijentros hangt. Zitten de bijen rond een boomstam, dan wordt de bijenkoningin gevangen en wordt zij samen met enkele bijen, die door middel van een bijenborstel of een bijenlepel in de schepkorf worden gebracht, naast de boomstam gelegd. Hangt de zwerm te hoog, dan kan deze opgevangen worden met een zwermschepzak. Deze bestaat uit een stoffen zak in de vorm van een cilinder. Bovenaan zit de zak rond een metalen ring of beugel voorzien van een gebogen lipje en een huls waarin een lange steel steekt. Onderaan kan de zak met een touwtje dichtgesnoerd worden. De imker schraapt de zwerm zoveel mogelijk...

De zwikboor is een fretboor om een luchtgat in een ton te boren. Haar kruk is meestal zwaar om de zwik, d.i. de pen om het gat te stoppen, in te kunnen drijven. Daarom zijn de uiteinden ervan soms met koperen of ijzeren blokjes beslagen. Het boorijzer is vaak een schroefboorijzer (zie glossarium). [MOT]

Bij het maken van een schoen spant de vakman het leer om de leest en spijkert het vast met een zwiktang. De bek is binnenin geribd en soms gebogen om een betere greep te bekomen. De schoenmaker trekt het leer aan met de tang en houdt het stuk even tegen met zijn linkerhand. Hij opent de tang en gebruikt de hamer van de bek om de spijkers in te slaan. Net als bij de spantang van de schilder is één of beide kaken dikker om als hamer te dienen. Bij sommige modellen is de hamer op de kaak geschroefd. De zwiktang is dus een samengesteld werktuig. Ze is ook verwant aan de singeltang van de stoffeerder. [MOT]

Nadat het vlas met de bookhamer gebraakt is, wordt het gezwingeld. Daarvoor heeft men een zwingelmes en een zwingelbord nodig. Het zwingelmes is een langwerpige houten spaan uit beuk, es of notelaar van ca. 30 à 40 cm lengte (1). Het heeft een aangescherpte snijkant en een houten handvat. Bij een ander model is boven de houten spaan een schuine opstaande lat aangebracht, zodat het vlas een dubbele slag wordt gegeven. Het zwingelbord is een lange rechtopstaande brede plank. Op ongeveer 1 m hoogte is de plank diep uitgezaagd. Het vlas wordt met de linkerhand in die uitsparing gehouden en met het zwingelmes in de rechterhand bewerkt. Door met het zwingelmes op het vlas te slaan, komen de houtachtige stengeldelen of lemen uit het vlaslint los. De bewerking werd gemechaniseerd door de zwingelmolen, d.i. een rad waarop 8 à 12 zwingelmessen zijn bevestigd dat door een zwengel of tredmolen wordt aangedreven. Zie ook zuiverhekel. [MOT] (1) STARA-MORAVCOVA: 88 onderscheidt een ovalen en een trapezoïdale...