Opzoeken

Bouwen van de basis van het ovengewelf (3-4 lagen)

Leidraad bij de beschrijving van waterputten Wat heb ik nodig?

Het bouwen van een schoorsteen

De polka is een betrekkelijk licht (1,7 tot 2,5 kg) handwerktuig van de steenhouwer. Hij sluit nauw aan bij de vlecht qua vorm en functie maar hij is lichter en dient eerder om zachtere steensoorten te bewerken. Hij heeft doorgaans één, uitzonderlijk twee horizontale bijlvormige uiteinden. De sneden staan dus meestal haaks op elkaar. De horizontale snede wordt gebruikt voor de oppervlaktebewerking van panelen en reliëfs en voor oppervlakken die men met de vlecht of beitels moeilijk kan bereiken. (1) De polka is niet te verwarren met het metselaarshouweeltje (décintroir) waarvan de sneden ook haaks op elkaar staan. [MOT] (1) Er zouden ook modellen bestaan met vervangbare snedes.Taille de la pierre, guide pratique: 34-35. BESSAC: 52-53.

Het kloofijzer (1) dient om latten en duigen te kloven. Het bestaat uit een rechte steel van ca. 50 cm en een plat of holrond rechthoekig ijzer (ca. 20-40 cm) waarvan een kleine zijde in een oog eindigt en een lange scherp is. De steel ligt in hetzelfde vlak als het ijzer en staat loodrecht op de snede. Wanneer de stam in stukken gezaagd is, klooft de vakman met een kloofwig of met een stokwig, een stuk in vier of acht. Naargelang de dikte van de in doorsnede driehoekige bekomen stukken en van de soort latten, worden die stukken eerst met een recht kloofijzer of met een holrond kloofijzer in twee of vier verdeeld. Daarvoor worden ze in een houten raam geklemd (2). Het blad wordt op de doorsnede geplaatst en met een houten kloofklopper geslagen. De steel wordt dan naar beneden getrokken zodat de spleet breder wordt en het werktuig erin kan worden geduwd. Daarna worden die stukken verder gekloofd met een recht kloofijzer dat doorgaans minder dik en scherper is dan het eerste. Het wordt...

De brandweerbijl dient vooral om deuren en vensters open te breken maar wordt voor allerlei doeleinden aangewend (1). Thans gelijkt ze sterk op een houthakkersbijl. De rechte steel eindigt vaak in een kleine bol om betere grip te bieden. Niet zelden is er onderaan het blad een inkeping om nagels uit te trekken en verstevigt een veer de verbinding tussen steel en werkend deel (2). Heel courant is een puntbijl, d.i. een bijl met tegenover de snede een zware punt (3). Ook hier treft men vaak een of twee ve(e)r(en) aan. Heden bestaan er brandweerbijlen uit een vonkvrije legering gemaakt. De steel kan kort zijn (zo'n 35 cm) of lang (zo'n 80-90 cm). De korte steel vertoont over de hele lengte vaak lichte bulten om beter grip te bieden; wanneer hij geïsoleerd is, is hij doorgaans gekarteld. De steel van sommige modellen eindigt in een zware ijzeren punt. [MOT] (1) Bv. om een noodhaak in de muur te drijven. Bepaalde modellen komen frequent voor in legeruitrusting en bij veiligheidsuitrusting....

De bolhamer heeft een bolle baan om een stuk metaal uit te drijven. De rechte houten steel steekt in een vierkant huis. Hij onderscheidt zich van de drijfhamer door zijn enkele baan.Bij een model is de kop zeer lang, zelfs even lang als de steel, en liggen ze nagenoeg in een rechte hoek. Deze wordt gehanteerd door metaalbewerkers zoals de ketelmaker, de plaatwerker en de koperslager om een holte in koper te slaan of bv. om reliëf in een sierbord te brengen. Het werkstuk ligt op een uitgehold aambeeld. Met het model met kortere kop (ca. 250-650 gr.) bewerkt de carrossier bepaalde holtes van de carrosserie. Sommige modellen gelijken op de zwaardere bolbankhamer. De bolhamer is ook niet te verwarren met de uitdeukhamer van de carrossier, die een platte baan heeft. [MOT]

Met de steekbijl worden vlakke zijden van pennen, gaten en balken effen gestoken (1). Van dat werktuig bestaan er drie hoofdvormen: met dille, met angel en houten handvat, met dille op een stang (2). De steekbijl met dille is een rechthoekig metalen blad van ca. 4-6 bij 45 cm (ca. 1,5-2 kg) waarvan één kleine zijde in een vouw eindigt. Op de andere is een dille haaks op de as van het werktuig gesmeed. Deze dille dient als handvat, er steekt geen hecht in. De uiteinden van de twee lange zijden zijn meestal ook afgeschuind (3). Het tweede model heeft een ca. 10 cm breed blad waarvan de kleine zijde in een vouw eindigt (de lange zijden zijn afgeschuind) en de andere in een stang die er haaks op gesmeed is en waarvan het uiteinde rechthoekig geplooid is en een dille vormt (4). Het geheel is ca. 60 cm lang en weegt ongeveer 2,5 kg. De steekbijl met angel bestaat uit een rechthoekig metalen blad van ca. 30-40 cm bij 6-10 cm. Een kleine zijde eindigt in een vouw (de lange zijden zijn niet afgeschuind)...

De grendel is een handwerktuig van de steenhouwer om de oneffenheden weg te “spitsen” bij de ruwe bewerking van harde steensoorten of een stuk zandsteen. Het is samengesteld uit puntijzers, vierkant in doorsnede en bij elkaar gehouden in een beugel met een opsluitwig. Voor de bewerking dienen de ijzers minstens aan één kant mooi op een lijn te staan. Het aantal puntijzers varieert meestal tussen 9 en 13. (1) Gezien ze vlot verwisselbaar zijn, kunnen ze individueel geslepen of bijgesmeed worden. Het handvat kan van hout of metaal zijn en wordt met beide handen gevat. Dit handwerktuig wordt niet meer actief gebruikt. (2) Zie ook bouchardhamer. [MOT] (1) Het aantal puntijzers kan sterk variëren. Op diverse exemplaren zijn tussen 5 en 15 puntijzers aangetroffen. (2) Wegens de overmatige stofvorming zou het in Nederland in 1921 reeds verboden zijn. JANSE 1998: 26. Zie artikel over een onderzoek naar stofvorming in 1910: ELIAS S., Een en ander over de gevaren van het steenhouwersvak, in Nederlands...