Baggerbeugel (m.)
Werktuig gebruikt voor het "baggeren van sleuven in vaarten waarin een leiding moet worden gelegd, het uitdiepen van sloten en tochten (1) alsook voor het opschonen van grachten (2)". Als de turf veel water bevat, wordt hij ook met de baggerbeugel uit de kuil geschept en op het heideveld verspreid in zogenaamde banken (zie ook slagijzer (turfsteker)).
De baggerbeugel bestaat uit een ietwat ovale ijzeren plat gesmede beugel (diam. ca. 25-32 cm) waaraan een net (maaswijdte ca. 1-2 cm afhankelijk van de dikte van de bagger) van geknoopte koord (vlas, hennep) (3) gebonden is en waarop een lange steel (lengte ca. 3-8 m; diam. ca. 3 cm) die naar onder toe breder (ca. 4,5 cm) uitloopt, bevestigd is door middel van een ring, een veer en een schroef. De beugel is aan de onderkant mesvormig afgewerkt en eventueel voorzien van een snijdend lipje (ca. 20 bij 8 cm).
Men werpt de beugel in de sloot en trekt deze naar zich toe waarbij het snijdend gedeelte van de beugel over de bodem glijdt. Eens het net gevuld, draait de baggeraar of de turfsteker de beugel om en trekt hem naar de oever toe. Het uiteinde van de steel dient als het ware als loper en de steel zelf glijdt over de schouder van de werkman, beschermd door een lederen baggerlap. Door de beweging plotseling te stoppen vliegt de bagger uit het net.
Er bestaan ook iets grotere baggerbeugels van ca. 60 bij 40 cm die vanuit een baggerschuit bediend worden.
Zie ook boezemschop en baggerlepel. [MOT]
(1) Kunstmatige waterleiding die het water komende van hein- of kavelsloten afvoert, of naar een grotere leiding, of naar een molen, gemaal of uitwateringssluis (V.D.).
(2) Uit JELLEMA & MEISCHKE & MULLER: 56.
(3) V.A.W.P.: 1.284 zegt dat het ook uit een zak kan bestaan. Soms is het ook uit ijzergaas gemaakt. JELLEMA & MEISCHKE & MULLER: 56 spreekt van een linnen zak met een inhoud van ca. 12-16 liter.
