1. het MOT | Museum voor de Oudere Technieken | in Grimbergen
  2. Opzoeken
  3. ID-DOC
  4. Algemeen zoeken
  5. Smetlijn (v.)
werktuig

Smetlijn (v.)
identificatiecode
ID 323
morfologie
morfologie
beroep
beroep
beroep
beroep
beroep
beroep
beroep
beroep
holotype
MOT V Dv 1217 L=13,5cm B=8cm G=200gr. Opschrift: STRAITLINE.
holotype
MOT V 2001.0483 (Japan) L=23,5cm B=9cm H=10cm G=500gr
holotype
MOT V 2001.0486 (Japan) L=14cm B=8cm H=5cm G=204gr
alias
smetkoord (syn.) (VAN DER HOEVEN: 88)
alias
meetkoord (syn.) (VAN DER HOEVEN: 88)
alias
slaglijn (syn.) (GROTHE: 182)
alias
kordeel (syn.) (VAN KEIRSBILCK 1898: 403)
alias
richtsnoer (syn.) (VAN HOUCKE: 671)
alias
kalklijn (syn.)
beschrijving

Met roet, houtskool of kleurstof ingewreven touw waarmee een rechte lijn afgetekend wordt. De lijn wordt in een potje gestoken waar de kleurstof met water gemengd werd. Ze wordt door twee vaklui gespannen op de te beslagen of te zagen stam of balk, op de sporen van een dak enz., vervolgens in het midden opgelicht en losgelaten. Door de slag spat de kleurstof van het touw af en wordt een lijn afgetekend (1).

De Japanse smetlijn is opgerold op een in een houten potje geplaatste spoel. In het potje ligt een spons of iets dergelijks met kleurstof. Bij het afrollen glijdt de lijn over de spons en wordt ze automatisch met kleurstof ingewreven. [MOT]

(1) Vandaar ook slaglijn (GROTHE: 182). In het Frans is cingler (ook battre la ligne) de geijkte uitdrukking voor smetten.