Paletmes (o.)

Het paletmes is een spatel- of troffelvormig werktuig (ca. 15-20 cm lang) met over de gehele lengte buigzaam blad, dat de kunstschilder gebruikt om verfstoffen op het palet te mengen en om verf op het doek aan te brengen (1). Vroeger, toen de schilder zelf zijn verven wreef, was een tempermes onmisbaar om de door de loper verspreide verf van de wrijfsteen te verzamelen.

De spatelvormige kunnen van metaal, hout of plastic zijn en worden tevens gebruikt om, met de zijkant van het blad, natte verf weg te schrapen zonder de ondergrond te beschadigen.

De troffelvormige hebben een metalen blad waarvan vorm en grootte (ca. 3-12 cm lang; ca. 3-4 cm breed) sterk variëren: het kan driehoekig, ruitvormig, ovaal of rechthoekig zijn - met of zonder afgeronde hoeken - en is met een knik aan het rechte hecht bevestigd (2). Deze laatste worden vooral gebruikt om kleine stippen of brede banen verf op het doek aan te brengen.

Het paletmes met smal, rechthoekig blad bestaat ook als zakmes. Dan is het een handig kleinood om kleuren te testen.

De huisschilder gebruikt ook een groter spatelvormig tempermes, waarvan het blad zo'n 15-30 cm lang is, om verf krachtig te mengen in een verfpot of -emmer. [MOT]

(1) Met als voordeel dat nieuwe verflagen over niet droge onderlagen kunnen worden aangebracht, zonder dat deze zich met elkaar mengen, dit in tegenstelling tot het penseel (HEUNINCKX: 49).

(2) DE LANGLAIS: 291, maakt een verschil tussen de twee modellen paletmessen en noemt het troffelvormige model met knik een schildermes.