Loodstrekker (m.)

De loodstrekker (1) is een werktuig van de glas-in-loodzetter om de loodprofielen te walsen, waartussen het glas wordt aangebracht.

Het metalen frame van zware modellen bevestigt men meestal vast aan een werkbank of -tafel (2). Met de opvallend lange zwengel (ca. 50 cm) worden stalen tandwielen aangedreven. De H-vormige profielen, die in lange rollen uit de gieterij komen, worden door de loodstrekker getrokken om de smallere zijkanten van het profiel verder te vormen (3). Binnenin zitten wangen die de grootte en vorm van de flenzen bepalen en wieltjes die de hoogte van het H-profiel bepalen, met dwarsgroeven om de grip te bieden die nodig is om het lood door de molen te trekken (4). Het lood wordt daarbij verlengd en verdund, zodat de zijkanten langs de randen over het glas kunnen worden gestreken om de compartimenten van het glasraam stevig te monteren. [MOT]

(1) Onder dezelfde naam is in de handel een compact spantuig verkrijgbaar om loodprofielen vast te zetten om ze te strekken maar het gaat om een ander type.

(2) Vandaar de Engelse term glazier's vice. Dit vaste werktuig zou reeds in de vijftiende eeuw in gebruik geweest zijn. RIORDAN T.: “The science and misteire of glazing”: Thoughts on the Use of Marked Window Leads in Archaeological Analysis, " in Northeast Historical Archaeology: Vol. 45 (2016).

(3) BOELE J.: De glazenier toen en nu, Gildebrief Ambacht & Gereedschap, 2022: 16. Deze bewerking is bij een machinale variant van de loodstrekker te zien in dit filmpje van Salisbury Cathedral.

(4) STROBL S.: Lead in Stained Glass Windows. Integral Part or Disposable Commodity? in 'Historic Churches' 2002.