Gasaansteker (m.)

Gasaansteker is een verzamelnaam voor diverse types mechanische aanstekers die dienen om een vonk te geven aan een verwarmings- of verlichtingstoestel op gas (1). De bekendste toepassing zijn gasstellen en fornuizen om te koken (2). Gasaanstekers zijn doorheen de twintigste eeuw sterk verspreid geraakt om allerlei apparaten op gas te ontsteken, zoals soldeeruitrusting, bunsenbranders, acetyleenlampen, enz.

Diverse modellen bevatten vuursteenwieltjes en -raspen die door een mechanische beweging een vonk veroorzaken, wanneer ze tegen een ruw en hard oppervlak strijken of schuren, zoals geribbeld staal. De meest toegepaste legering is Auermetaal of ferrocerium, ontwikkeld in 1903 (3).

De vuursteentjes in gasaanstekers zijn vaak vervangbaar of kunnen een kwartslag gedraaid worden bij slijtage. Bij tangvormige modellen trekt de veerkracht het steentje terug over het ruwe vlak bij het openen. Bij een model (bv. MOT V 93.0282) zit een kleine kom onder de vuursteenrasp, een windkapje. Bij andere modellen (bv. MOT V 89.0292) wordt de mechaniek bediend door met de duim een veerblad in te duwen. Soms is een klein reservoir met benzine ingebouwd (bv. MOT V 89.0291).

Een model gasaansteker met lange steel (bv. MOT V 2006.0248) dient onder meer om gaslantaarns te ontsteken. [MOT]

(1) V.D.: sv gasaansteker: "apparaatje om zonder gebruik van lucifers het gas (een gasstel) aan te steken". Soms wordt de term ook gebruikt voor andere types aanstekers die met gas als ingebouwde brandstof werken en bijgevuld worden.

(2) In hedendaagse gasfornuizen is een automatische ontsteking ingebouwd.

(3) VAN WEERT A.: Van tondeldoos tot turbo. Historie en magie van de aansteker, Naarden, 1995.