Ciseleerhamer (m.)

De ciseleerhamer is een fijne stalen hamer die koud wordt gebruikt bij het graveren van metaal, zowel het drijven als het ciseleren. De ciseleur maakt fijne figuren in gegoten metalen voorwerpen door het metaal te drijven zonder materie te verwijderen. De graveur hanteert hem ook voor het uitsteken van een vorm door het voortdrijven van een steker, waardoor wel materie wordt verwijderd.

De ciseleerhamer is vaak zelf op maat gemaakt, waarbij de smalle houten steel aan het uiteinde een bijzondere verdikking heeft om perfect in de handpalm te liggen. Voor een goede gewichtsverhouding buigt de kop soms lichtjes naar binnen. Het gewicht moet mooi verdeeld zijn om een vloeiende en regelmatige beweging te verzekeren. De kop heeft meestal aan de ene kant een vlakke ronde baan, aan de andere een bol of een wigvorm voor diverse bewerkingen. Daardoor is hij zeer nauw verwant aan de edelsmidshamer. De baan wordt sterk gepolijst, glanzend zelfs, om het bewerkte metaal niet te beschadigen.

Onder meer de zilversmid drijft de vlakke baan loodrecht op specifieke ciseleerstiften, kleine stalen pennetjes met diverse doorsneden en vormen om een bepaald motief te bekomen Hij hanteert de ciseleerhamer ook bij de afwerking van gietwerk van zilveren voorwerpen of onderdelen (1). [MOT]

(1) Werk en gereedschap van de zilversmid, in Nieuwsbrief Ambacht & Gereedschap, 10 (1996): 13. Ciseleerhamer, Collectie On-Line Domaine du Château de Seneffe, 2016. (https://chateaudeseneffe.be/nl/collection/ciseleerhamer)