Koetsenmakersgrondschaaf (m.)

identificatiecode
ID 1196
morfologie
beroep
holotype
MOT V 90.1245 L=18cm B=3,5cm H=2,5cm G=138gr. Opschrift: F. ROELS.
beschrijving

De koetsenmaker gebruikt een speciale grondschaaf voor het schaven van rechte, holle of bolle randen aan bv. deuren en het maken van zijdelings gebogen houten lijsten.

De koetsenmakersgrondschaaf bestaat uit een rechthoekig houten blok (20-25 / 5 / 3-4 cm) waarvan de uiteinden meestal zijn afgerond. De bijna verticale beitel (ca. 4 cm) en wig staan in de lengte gericht ten opzicht van het blok. De zool is vlak (voor het maken van een rechte of bolle rand) of bol (voor het maken van een holle rand) en is rond het gat verstevigd met een ijzeren, soms ook uit been of messing, plaatje. Dat als bescherming tegen slijtage en tegen het splijten van het blok indien men te hard op de wig drukt (1). Bovenaan is het gat voorzien van een steun of metalen plaatje.

Het model voor het maken van gebogen houten lijsten is kleiner (ca. 15-20 cm bij 3,5 cm) en heeft twee symmetrische schaafbeitels die elk in een gat steken, gescheiden door een ijzeren tussenschot. Het plaatje dat op de zool is geschroefd, heeft in het midden een ovale geleider die loodrecht op de snede van de schaafbeitels staat en aan elke zijde ervan een profiel (in spiegelbeeld) van de negatieve vorm (rechthoekig, afgerond, profiel) van de lijst. Met dit model is het mogelijk in alle richtingen van het hout te schaven en op alle mogelijke plaatsen (bv. in het midden van de lijst) door het werkstuk links of rechts van de geleider te plaatsen. [MOT]

(1) BOUILLOT & CHATELLARD: 228.