Aanwasboor (v.)
De leeftijd van een levende boom kan bepaald worden met een aanwasboor. Dat is een metalen handwerktuig dat uit verschillende delen bestaat: een holle staaf (ca. 7 mm doorsnede) met schroefdraad op het uiteinde, een gutsvormig ijzer en een hol handvat waarin de andere onderdelen opgeborgen kunnen worden en waar in het midden een metalen ring rond bevestigd is met een opening doorheen het midden. Het werktuig kan tot een meter lang zijn (1).
Wanneer men de leeftijd van een boom wil bepalen, wordt de holle staaf met schroefdraad in de opening in het midden van het handvat bevestigd en loodrecht of schuin naar boven toe (2) tot in het hart van de stam gedraaid. In de holle cilinder zit nu een dun staafje hout uit één stuk. Dan wordt de lange (ca. 20 cm), smalle (ca. 5 mm) guts door de opening in de middenbovenzijde van het handvat naar binnen gestoken, langs het houtmonster af. De guts snijdt het monster aan het einde van de boor, bij het hart, los. Wanneer de guts teruggehaald wordt, blijft het hout erin zitten en kunnen de jaarringen geteld worden. (3)
Omdat de aanwas kan variëren op de verschillende delen van de omtrek van de stam wordt het gemiddelde van twee of meer metingen genomen.
Dit handwerktuig wordt vooral door de boswachter en boomverzorger gehanteerd. Dendrochronologen gebruiken het om monsters te nemen voor tijdmeting in historisch onderzoek. [MOT]
(1) TROUET V., Wat bomen ons vertellen. Een geschiedenis van de wereld in jaarringen, 2020: 43.
(2) Dit om inwatering en verrotting te voorkomen.
(3) Het houtmonster kan ook bij het hart losgesneden worden door een smalle, lange spie die op het uiteinde getand is; de guts vormt dan een afzonderlijk onderdeel waarin het losgesneden houtmonster voor meting gelegd kan worden (HUGGARD & OWEN: 48-49).
