Opzoeken

De laarzenknecht is een houten of metalen (nu ook plastic) hulpmiddel om laarzen gemakkelijk uit te trekken. Meestal bestaat hij uit een gaffelvormige tak of plankje (ca. 25-30 cm bij 10 cm). Eronder bevindt zich een dwarshoutje of een metalen steun waardoor de vork of de inkeping ca. 5 cm boven de grond komt te liggen. Het geheel kan ook van metaal zijn. Men steekt de achterzijde van de éne laars in het gaffelvormig uiteinde en de andere voet plaatst men op het plankje. Een ander model bestaat uit een plankje waarin een opening in de vorm van een voet is uitgezaagd (1). Er bestaat ook een vouwbaar model waarbij het plankje in het midden scharniert zodat het makkelijker mee op reis genomen kan worden. De laarzenknecht kan gecombineerd zijn met een borstel of een laarzentrekker. [MOT] (1) ARMINJON & BLONDEL: 336 schrijven dat dit model voorzien kan zijn van een scharnierende lange steel die men als steun kan vastnemen.

Een stevige metalen haak (ca. 10-23 cm) met een houten, benen of metalen T-handvat (soms een ring, zie laarzenknecht) waarmee men hoge laarzen aantrekt. Soms werd op het uiteinde van het T-handvat een knopenhaakje en een holpijp gesmeed (1). Men steekt de laarzentrekker in het riempje dat aan de bovenzijde van de laars bevestigd is; vervolgens steekt men de voet in de laars en trekt men de laars aan. Wanneer de laars twee riempjes heeft, kunnen twee laarzentrekkers gebruikt worden. De haak kan een gedecoreerde schacht hebben of een bolvormig knopje op het uiteinde om te vermijden dat de haak uit het riempje zou glijden; sommige zijn vouwbaar. Om laarzen makkelijk uit te trekken, kan men een laarzenknecht gebruiken. [MOT] (1) David Stanley Auctions. 65th international auction 28th March 2015: 11.

Handwerktuig om een keep in de smalle zijde van de hoepels te houwen en om er de uiteinden van af te hakken wanneer ze geplaatst zijn (1). Het kan een licht bijltje met kort en breed blad zijn of vaker, een recht hakmes (hout), beide met één vouw en meestal uit de as liggend blad. Soms wordt een zwaar mes gebruikt i.p.v. het lasmes (2). [MOT] (1) Ook om duighout recht te houwen volgens FOUGEROUX DE BONDAROY 1763: 51. Een gelijksoortig werktuig wordt soms door de draaier gebruikt om het hout te behakken. (2) VAN BAKEL 1962: 17.

De kurkboor wordt gebruikt in laboratoria of door de apotheker om een stop van kurk of rubber uit te boren, of een schijf uit te snijden die een dopje waterdicht maakt. Ze bestaat uit een set holpijpen uit inox met verschillende diameters (ca. 0,5-1,5 cm). Het werkend deel heeft een schuine, scherpe snede en het andere uiteinde is voorzien van 2 handvatjes (ca. 2 cm). Zie ook kurkboorslijper. [MOT]

Samengesteld handwerktuig dat gebruikt wordt bij het plaatsen van afrasteringen met houten palen. Het bestaat uit twee puntige kaken, een hamerkop, een haak om krammen uit te trekken en een draadknipper. [MOT]

Duigen worden gekloofd. Vervolgens bewerkt de kuiper de stukken op een kapblok. Hij houwt de brede zijden om een nagenoeg vlakke binnenzijde en een enigszins bolronde buitenzijde te bekomen. Van de uiteinden van beide smalle zijden hakt hij een lange driehoek af opdat de duig breder zou zijn in het midden dan aan de uiteinden. Dat gebeurt met een  duigenhouwer of met een bijl. De kuipersbijl (1) is een brede (ca. 20-25 cm) bijl van ca. 1,5 kg met één vouw, waarvan het vaak T-vormig blad niet in de as van de steel ligt. Ijzer en steel zijn door een dille of door een oog verbonden; dat laatste is steeds omgeplooid (zie glossarium). De 30-40 cm lange steel wordt met één hand gevat. In Frankrijk komt een veel zwaarder (tot 5 kg) en breder (tot 40 cm) rechthoekig blad voor waarvan vele verschillende vormen bestaan (2). De steel is ca. 40 cm lang en wordt dicht bij het ijzer gevat, zijn uiteinde rust op de dij van de kuiper. [MOT] (1) Ook baars (het W.N.T. geeft als tweede betekenis holmes...

Om kleine reepjes spek doorheen mager braadvlees te trekken kan men een lardeernaald of een lardeerpriem gebruiken. Die laatste heeft een lang (ca. 30-40 cm) en smal halfcilindrisch gevormd blad met een scherpe punt, bevestigd in een houten of plastic hecht. Een reep spek of wat gekoeld vet wordt in het blad gelegd nadat de lardeerpriem dwars door het vlees gestoken is. Als men de lardeerpriem terugtrekt, draait men het hecht om en het vet wordt in het vlees achtergelaten. De lardeerpriem gebruikt bij grote stukken vlees zou een veer en een hefboom hebben om de reepjes te snijden en op hun plaats te houden (1). Meestal worden brideernaald en lardeerpriem in een set van 2 naalden en 12-15 priemen van verschillende grootte bewaard (2). [MOT] (1) Nouveau Larousse ménager: 693. (2) CHANCRIN & FAIDEAU: 736.

De leidekkersbrug is een werktuig om leien op maat te kappen. Het heeft aan de bovenzijde een scherpe rechte kant en aan de onderzijde een scherpe punt die in het dakbeschot kan worden geslagen. De lei wordt op de scherpe bovenzijde gelegd en met de leidekkershamer afgekapt. Er bestaan verschillende modellen: rond, driehoekig, rechthoekig, recht, gebogen. De rechte modellen zijn volledig van metaal en hebben geen handvat terwijl de driehoekige modellen een houten handvat hebben. [MOT]

Het leertrekmes (1) is een mesvormig handwerktuig met een lengte van ca. 20 tot 25 cm. Het heeft een vrij dik blad (4 mm), een rechte, botte snede (12 à 13 cm) eindigend in een punt, en een afgeronde rug. Het leertrekmes dient niet om te snijden, maar om de gerimpelde en golvende boord van een stuk leder glad te trekken alvorens de handschoenmaker uit dit stuk leder een handschoen snijdt. De lap leder wordt plat op een werkbank gelegd, de gerimpelde boord hangt daarbij over de rand van de werkbank. Met de linkerhand houdt men het stuk leder goed tegen, terwijl met de rechterhand het mes onder de gerimpelde boord van het leder wordt gehouden met de rug van het mes schuin tegen de werkbank. Het stuk leder wordt tussen de rechterduim en het blad van het mes geklemd, terwijl men het leder tussen beide glad trekt. [MOT] (1) SALAMAN 1986: 213.

De langbektang dankt haar naam aan haar verhoudingsgewijs lange bek. Hij is immers bijna even lang als de armen, maar men kan er geen grote kracht mee uitoefenen. De bedoeling is ver te kunnen grijpen in kleine ruimten zoals bijvoorbeeld een radio- of telefoontoestel. De bek kan zijdelings gebogen zijn en deze tangen worden ook telefoontangen genoemd. Sommige modellen combineren langbek- en draadkniptang. [MOT]