Opzoeken

In de bijenkast kan propolis zich tussen de sponning van de ramen en de kast vasthechten, wat het oplichten van de ramen bemoeilijkt. Met de bijenraamheffer worden de vastzittende ramen lichtjes losgewrikt en opgelicht door het werktuig onder de toplat van het raam te schuiven en daarna als hefboom te gebruiken. Daarna kan de imker met zijn handen of met behulp van de tang voor bijenramen de ramen verder optillen. Het gewoon model bestaat uit een roestvrijstalen platte haak waarvan de holle zijde al dan niet is geribt. Een uitstulping – gebruikt als steunpunt – is aan de andere zijde van de haak voorzien. Dit model kan geheel van metaal (1) zijn of voorzien zijn van een handvat in hout of plastic. Veelal is de bijenraamheffer gecombineerd met een schraapbeitel, soms ook met een tang voor bijenramen. [MOT] (1) Zie een model in aluminium (MUSSCHE: 23).

Nadat de bijenkast met de beroker werd berookt worden de ramen eruit gehaald (zie tang voor bijenramen) en worden de bijen met een natgemaakte (1) bijenborstel (2) uit de raten verwijderd. Het werktuig wordt ook gebruikt om een klomp op elkaar zittende bijen (na het zwermen) in een korf te vegen. De bijenborstel (ca. 30-35 cm) heeft een smal (ca. 1,5 cm) houten borstellichaam voorzien van één rij niet doorboorde gaten waarin fijn en soepele haarbundels (ca. 0,5 cm) uit witte zijde (3), paardenhaar of nylon steken. Meestal is de kop van het borstellichaam afgeschuind en voorzien van nog 1 à 2 haarbundels. Borstellichaam en steel (ca. 13-15 cm) liggen in elkaars verlengde en uit een stuk gemaakt. “Om de bijen van een raat te borstelen neemt men de bijenborstel in de linkerhand, in loodrechte richting en men borstelt zachtjes de bijen van boven naar onder af, teneinde ze niet tot steken te prikkelen. Men zorgt ervoor dat de haren van de borstel omhoog en de rug een weinig naar de onderkant...

Een hulpmiddel bij het rooien van suikerbieten. Het heeft twee korte (ca. 15 cm), zware tanden die in het midden uit elkaar gebogen zijn - de afstand tussen de tanden is ca. 5 cm (vgl. cichoreirooivork) - en die door middel van een dille aan een korte T- of D-steel of aan een lange rechte steel bevestigd zijn. Het kort werktuig wordt met één hand in de grond gestoken en dan achterovergedrukt terwijl men met de andere aan het loof trekt. In zware grond gebruikt men de bietenrooivork met een lange steel. Op het ijzer is dan een horizontale voetsteun aangebracht en het werktuig wordt zoals een bietenrooispade in de grond gestoken; ook hier wordt de vork achterovergedrukt. De bietenschepvork is een totaal ander werktuig. Zie ook bietenrooitang en bietenrooihaak. [MOT]

Grote lepel met meestal een halfbolvormig (gegalvaniseerd) ijzeren schepblad (diam. ca. 25-30 cm) bevestigd aan een lange (ca. 120-140 cm) houten steel. Met de beerlepel wordt de gier of de beer uit de beerkuip geschept en verspreid over voornamelijk weiland. Soms wordt hiervoor ook een emmer of een oude klomp (1), vastgespijkerd aan een steel, gebruikt. Te onderscheiden van de stokemmer waarmee de beer uit de beerput in de beerkuip wordt geschept. Een gelijkaardige lepel, maar dan van koper en met een lange dille, werd in Duitsland in plaats van de blekersschop gebruikt (2). [MOT] (1) VAN DAM: 33 spreekt dan van een beerklomp. (2) ''Die grosse Wäsche'': 161.

Het bikijzer is een metalen handwerktuig om oude mortelspecie van gebruikte metselstenen te bikken om de stenen te hergebuiken, net als de kaphamer. Het bikijzer (1) heeft twee brede (ca. 10 cm) snedes die in elkaars verlengde kunnen liggen (2) of dwars op elkaar (bv. MOT V 93.0092). Men vat het aan het staafvormig middendeel en slaat de mortel van de steen. Een ander beitelvormig model (bv. MOT V 93.0093) heeft een enkele brede snede en is niet te verwarren met brede exemplaren van het ceseel. Zie ook het metselaarshouweeltje en de bikhamer [MOT]. (1) V.D. (1950) s.v. bikijzer: ijzer met twee brede messen om stenen te bikken. (2) POLLING J.: Machines, gereedschappen en werktuigen in het bouwbedrijf, Haarlem, 1963: 67.

De bikhamer is een ijzeren hamer (ca. 400-500 gr) met twee wigvormige pennen, waarvan zich één haaks op het vlak van de steel (ca. 25-35 cm) en één in hetzelfde vlak als dat van de steel bevindt. Sommige modellen hebben op de kaak van de kop een bijkomende dunne pen (1). Andere modellen zijn voorzien van een borsteltje (2). De bikhamer wordt door de ketelmaker gebruikt voor het verwijderen van ketelsteen. Ook de lasser gebruikt de bikhamer i.p.v. de lasbikhamer. [MOT] (1) Bv. ''Tech-term'': 1.13. (2) Bv. BAIRD & COMERFORD: 69.

Met het behangmesje kan men zoals met een behangsnijwieltje tijdens het aanbrengen van behang gemakkelijk langs plint en plafond, langs deur- en raamkozijnen, rond schakelaars e.d. snijden. Hecht en houder van dit handwerktuig bestaan uit één geheel. In de houder (4,5 cm bij 2 cm) wordt een vervangbaar scheermesje geklemd met behulp van één of meerdere metalen plaatjes en een schroef. Het hecht is van hout, aluminium of plastic. Zie ook behangersmes. [MOT]

De landbouwer trekt de bieten uit met een bietenrooivork of bietenrooispade. Wanneer de grond echter zeer vochtig is, zijn deze handwerktuigen van weinig nut. Men gebruikt dan een bietenrooitang, die men met beide handen vasthoudt. Er bestaat een model met bijkomende houten hefboom. [MOT]

Er bestaan verschillende werktuigen om blikken dozen te openen. De meest gebruikelijke en meest moderne zijn tangvormig en prikken een gat in het deksel wanneer men ze dichtknijpt. Deze blikopeners kunnen een snijwieltje hebben dat rond de rand van het deksel draait wanneer men aan het krukje draait. Men houdt de tang met de linkerhand op het blik geklemd terwijl men met de rechterhand aan het krukje draait. Een andere tang heeft geen snijwieltje en geen krukje om de tang te laten draaien, maar beweegt men zelf rond de rand. De gehele tang gebruikt men telkens als hefboom om de scherpe kaak door het deksel te boren. Andere blikopeners zijn geen tangen maar bestaan uit een scherp, spits toelopend en haakvormig lemmet dat men langs de rand van het deksel naar binnen steekt. Door de rechte steel telkens op en neer te bewegen - en dus als een hefboom te gebruiken - snijdt men het deksel van het blik. Het kan ook bestaan uit een scherp, langwerpig lemmet dat verticaal in een metalen plaatje...

Het boetseerijzer is een handwerktuig dat gebruikt wordt om klei, was en gips te modelleren. Het is volledig van metaal met aan beide uiteinden van het hecht een spatelvormig blad, al dan niet in hetzelfde vlak gelegen. De uiteinden kunnen ook voorzien zijn van een bol (ca. diam 0,5 cm) of een haakje. De bladen variëren van grootte (ca. 1-5 cm) en vorm, naargelang de gewenste afdruk die er moet achterlaten worden. Voor dit doel wordt, voor het modelleren van was, het boetseerijzer verhit. De gieter strijkt het meestal in met olie opdat het niet aan het gips zou kleven. Tegenwoordig gebruikt hij hiervoor verchroomde boetseerijzers. Zie ook boetseerhoutje en kleisnijder. Te onderscheiden van het stukadoorspaleerijzer waarvan het blad langer is (ca. 5 cm) en nagenoeg altijd in een hoek ten opzichte van de as staat. [MOT]