Opzoeken

Nieuwe fiche in opbouw.

De naald maakt het mogelijk een koordje onder een op de grond liggende stam te duwen om er de omtrek van te meten. Het is een dun gebogen stokje van ca. 80 cm waaraan, op het einde, een touwtje gebonden is. Het kan ook een metalen staafje zijn. In dat geval steekt het touwtje door een oog. [MOT]

De bossingschaaf dient hoofdzakelijk om bossingen te schaven, d.i de schuine kanten van een paneel van bv. een deur zodat ze in de groef van de stijl en de regel sluiten. Het is een 8-9 cm brede schaaf waarvan de beitel schuin (ca. 110°) ten opzichte van de as van het blok geplaatst is. De reden daarvoor is dat er dikwijls dwars op de vezelrichting moet geschaafd worden; een bijkomend voordeel is dat de geleider hierdoor tegen het werkstuk wordt gedwongen (1). Een verstelbare geleider bepaalt de breedte (2). Meestal wordt de diepte, d.i. de hoogte van de opstaande rand tussen het kussen (het vlakke paneel) en de bossing, bepaald door een aanslag (ca. 1 cm bij 0,3 cm) (3). Sommige modellen hebben geen diepteaanslag. Hiermee bekom je een paneel zonder opstaande rand tussen het kussen en de bossing. De schaafbeitel van deze modellen heeft één enkele snede. De schaven met aanslag hebben een schaafbeitel waarvan de zijde ook voorzien is van een snede. Soms worden de vezels van de kopse randen...

Werktuig, met een rubberen rol en geslepen stervormig blad (diam. ca. 15 cm) waarvan de punten over een vast plaatje glijden (1), waarmee men de lange rechte kanten van het gazon afsnijdt. Het werkend deel is tussen een beugel bevestigd. Laatstgenoemde eindigt in een dille waarin een ca. 120 cm lange steel steekt. Vroeger ook een ijzeren, al dan niet fijn getande (2), schijf (diameter ca. 26-28 cm; dikte ca. 2-3 mm) die om een as draait en bevestigd is in een houten steel (vgl. meetwieltje (wagenmaker)). Soms is het blad aan beide zijden voorzien van een tweede schijf (diameter ca. 16-18 cm; dikte ca. 1,5 mm), allen in het middelpunt met elkaar verbonden, die als wiel fungeren opdat het werktuig niet te diep in de grond zou dringen (3). In tegenstelling tot de graskantsteker wordt de rand van het gazon met een borduurafsnijder afgesneden in plaats van afgestoken. Zie ook zodensnijder. [MOT] (1) Zoals bij een schaar waarvan de twee bladen over elkaar glijden en waarmee een doorlopende...

De borstboor is een boortoestel bestaande uit een ijzeren stang (ca. 40-50 cm), bovenaan voorzien van een metalen (1) borstplaat en met aan het andere uiteinde een boorhouder. Deze wordt aangedreven door een draaikruk met tandraderen. Hiertegenover bevindt zich een handvat waarmee de boor op haar plaats gehouden wordt. De boorhouder draait meestal in een kogelkussen. De draaisnelheid van deze borstboor kan je soms aanpassen door het middelpunt van het tandwiel te verplaatsen. Sommige modellen zijn demonteerbaar zodat ze in een doos van ca. 26 x 18 x 8 cm kunnen opgeborgen worden. Andere zijn voorzien van een pal om een gat te boren zonder dat de draaikruk een volledige omwenteling draait. Bij een ander model is het mechanisme van tandwielen hermetisch in een kast ingewerkt. Bij deze modellen is het soms mogelijk om de snelheid te bepalen door de draaikruk te verplaatsen.De borstboor is een grote en zware variant van de handboor met tandwielen. Zie ook omslagboor, borstavegaar. [MOT] (1)...

Het borduurschaartje is een schaartje (ca. 8-10 cm) met twee korte (ca. 2-3 cm), smalle, puntige bladen. Het wordt tijdens het borduren gebruikt om draad af te knippen maar ook algemeen bij het naaien. De hoedenmaker knipt er de stof, de linten en de andere opsmuk mee (1). Een ander (Japans) model (2) kan tijdens het naaien makkelijk in de hand worden gehouden. Het bestaat uit één stuk U-vormig gebogen staal (ca. 10 cm) met twee korte (ca. 3 cm), driehoekige snijbladen. [MOT] (1) MIDGLEY & LAWTHER: 292. (2) Ook wel draadknippertje genoemd.

Men kan snel borgdraad draaien met een borgdraadtang. Dit is vooral nodig bij constructies die onderhevig zijn aan trillingen. De twee uiteinden van de draad worden tussen de kaken geplaatst en men vergrendelt de tang. Vervolgens laat men de tang los en trekt men aan de staaf onderaan. De tang tolt rond haar as en draait de draad. Indien men nog een tweede maal wil draaien, duwt men de staaf omhoog en herhaalt de handeling. De borgdraadtang is vaak gecombineerd met een zijkniptang om het werk af te maken en de uiteinden af te knippen. [MOT]

Een bordenwisser is een wisser om schoolkrijt (1) van een mat, zwart geverfd schoolbord af te vegen. Hij bestaat uit een houten blok, die als handvat dient, en een borstelvlak, doorgaans een dik kussen uit vilt of samengesteld uit enkele dwarse stroken vilt (2). Traditioneel werd het krijtstof uit de wisser geklopt tegen een muur of met behulp van een houten meetlat maar inademing van overvloedig krijtstof is nadelig voor de gezondheid. Geleidelijk werd de bordenwisser daarom vervangen door vochtige doeken. De bordenwisser is te onderscheiden van sommige handborstels en van de platenborstel. Om een schoolbord te vegen, werd soms een wiek gebruikt. [MOT] (1) W.N.T. sv schoolkrijt: [schrijfstift van] 'in pijpjes gegoten gips' (2) MIDGLEY, R. & LAWTHER, G. 1982: Encyclopedie van gereedschappen: 21.

Het boorijzer van de borstavegaar (1) steekt in het uiteinde van een ronde houten stang waarvan het ander uiteinde halfrond is of in een kleine ronde pen eindigt. De kruk steekt door die stang, op ongeveer een derde van haar lengte, aan het rond uiteinde (2). Dat laatste draait in een borstplaat of, wanneer er een pen is, in een knop. De timmerman plaatst de borstplaat of de knop tegen zijn borst of zijn schouder en doet het werktuig draaien zoals een gewone avegaar. De druk is gedeeltelijk uitgeoefend door het lichaam van de vakman. Gezien het werktuig een steunpunt heeft kan de juiste richting gemakkelijk gehouden worden (vgl. sponzaag). Zie ook borstboor. [MOT] (1) Het werktuig is in onze streken verdwenen. Daar borstboor reeds een ander werktuig aanduidt, verkiezen we deze benaming. (2) Zie een monoxiel exemplaar in TEGNER: fig. 3.

Keukengerei dat meestal uit een stel staaldraadlussen bestaat waarvan de uiteinden in een handgreep samenkomen en waarmee men eiwit tot zware room kan kloppen (1). Het handvat kan van hout, kunststof of eveneens van staaldraad zijn. De grootte (15-35 cm) en de buigzaamheid variëren naargelang het werk dat ermee gedaan moet worden. Omdat eiwit erg licht is en vele malen in volume kan toenemen, moet het worden opgeklopt met een grote, lichte, bolvormige garde met ietwat flexibele draden. Zwaar deeg, dik roomijs of béchamelsaus worden het best met een langgerekte, onbuigzame garde van zwaardere en sterkere staaldraad gemend, geëmulgeerd of belucht. Eenvoudige modellen bestaan uit één of meerdere staaldraad(en) in de vorm van een lepel of een vork, al dan niet omwonden met zeer buigzame draad. Ze worden gebruikt voor het mengen van kleine hoeveelheden of het kloppen van eigeel. Deze modellen, die alle hoekjes van de pan kunnen bereiken, worden soms ook als eierscheplepel gebruikt. Er bestaan...