Opzoeken

Hamer (ca. 600-1000 gr) waarvan de cilindrische kop (ca. 7-8 cm doorsnede) van leder is, met een metalen tussenstuk. Vaak is het mogelijk om doppen van verschillend materiaal (rubber, nylon) op het tussenstuk te schroeven. De steel is van hout, plastic of metaal. Een ander lichter model heeft een cilindrische kop die geheel met leder omwikkeld is. De lederen hamer wordt gebruikt voor het bewerken van materiaal waarvan het oppervlak niet beschadigd mag worden. Zie ook hamer (nylon) en rubberhamer. [MOT]

Met een hamvorm wordt er een bepaalde vorm aan een ham gegeven en wordt deze tegelijkertijd samengeperst. Het is een gietijzeren of aluminium rechthoekig of ovalen recipiënt met deksel. Door middel van één of meerdere schroeven in een beugel bovenaan wordt er druk uitgeoefend op het deksel. Dat kan ook gebeuren door middel van veren en verstelbare sluitklemmen. Na het uitbenen met een hamguts wordt de ham in de gewenste vorm gemoduleerd, toegenaaid (zie koordnaald) en in de hamvorm geplaatst die vervolgens in een ketel gekookt wordt. [MOT]

De halmenhaak is een handwerktuig van sommige strodekkers en landbouwers om strohalmen naar zich toe te trekken en samen te trekken. Het sikkelvormig metalen blad is verbonden met een recht houten hecht. De halmenhaak onderscheidt zich van de bredere sikkel omdat hij niet snijdt en van de pikhaak, waarvan het blad haaks staat op een lange steel. [MOT]

Handwerktuig waarmee men balen kan verplaatsen. Het kan een metalen S-vormige haak zijn (ca. 20 cm lang; ca. 300 gr) met een houten T-vormig hecht, die op de handhaak voor hout en de sjouwershandhaak lijkt. Het kan ook een dubbele haak zijn. Zie ook handhaak voor zakken. [MOT]

De Japanse driezijdige handpalmboor (1) (Japans: mitsu me kiri) is een heel licht handwerktuig, het weegt niet meer dan ca. 25 gr. Het wordt gebruikt om kleine, gaten te boren in hout. De gaten zijn bedoeld om er nagels of houten schroeven in te bevestigen. De lengte van het boorijzer varieert van 1,5 tot 9 cm. Het is fijn en rond (diameter ca. 0,3 cm) en eindigt op een driekantige, scherpe punt. Elke driekant heeft een smalle, langwerpige uitsparing. Met de Japanse vierzijdige handpalmboor (Japans: yotsu me kiri) worden taps toelopende gaten geboord, waarin tapse bouten van hout of bamboe passen. De lengte van het boorijzer varieert van 4,5 tot 15 cm. Het is fijn (ca. 0,3 cm), heeft vier zijden en eindigt op een scherpe punt. Het boorijzer is bij beide modellen met een angel in een rechte houten steel van ongeveer 30 cm bevestigd. De handpalmboor wordt bij het boren verticaal gehouden en tussen de handpalmen gewreven. [MOT] (1) ODATE: 166-167.

Met de handschoffelmachine worden, in gewassen die op rijen groeien, de wortels van onkruid doorgesneden; men gebruikt ze soms ook om de korst te breken zodat er een betere luchtcirculatie ontstaat en de capillaire werking - en dus de uitdroging - tegen te werken. De handschoffelmachine bestaat uit meestal twee metalen wielen (diam. ca. 35 cm) met elk aan de as een stang die een metalen plaatje, juist achter het wiel, op de juiste hoogte houdt. Beide trapeziumvormige plaatjes, door een beugel verbonden, zijn voorzien van 2-3 sleuven waarin men de schuinstaande messen of schoffels, op de gewenste breedte, in vastschroeft. Men duwt het geheel voor zich door middel van twee houten armen (ca. 130 cm). Er bestaan ook handschoffelmachines met één wiel waarmee men tussen twee plantenrijen schoffelt, dit in tegenstelling tot het model met twee wielen waarmee men beide zijden van één rij planten bewerkt. Tegenwoordig bestaat er een model met rubberen wiel (ca. diam. 25-60 cm) waarbij men de schoffels...

De handhei dient om betrekkelijk korte en dunne palen in de grond te slaan, ook wel om een zware houtverbinding te doen sluiten (1). Ze bestaat uit een zware (2), 30-50 cm lange houten blok, aan beide uiteinden met een ijzeren ring beslagen, waarop twee of vier U-vormige handvatten bevestigd zijn. Soms ook worden er vier ca. 1 m lange staken schuin op vastgemaakt. Het werktuig wordt door twee, drie of vier arbeiders gevat, opgetild en op de kop van de paal neergelaten. Wanneer een model met staken gebruikt wordt, kunnen palen geheid worden die hoger zijn dan de arbeiders. Voor gekalibreerde palen wordt heden het blok vervangen door een buis die over de paal geschoven wordt. Zie ook planttang, straatstamper. [MOT] (1) Bv. een zwaard op een boot (DORLEIJN: 48). (2) Tot 30-50 kg volgens JELLEMA 246, tot 60 kg volgens VAN KEIRSBILCK 1898: 158.

Lichte handhaak met een reeks korte tanden op een plaatje van zo'n 4-6 cm. Het handvat uit jute of hout staat al dan niet haaks op het werkend deel. Met deze haak verplaatst men "het meeste zakgoed, behalve geraffineerder suiker, fijne zaden, gemalen puimsteen, fijne zwavel en soortgelijke goederen" (1). De tanden zijn kort om te vermijden dat er te grote gaten worden gemaakt bij het grijpen of dragen van bv. jutezakken (2). Zie ook handhaak voor balen. [MOT] (1) JANSE: 27. (2) Werkzeuge. Eine Typologie für Museen und Sammlungen. Teil 1, München, 2020: 94.

Handwerktuig door de landbouwer gebruikt om strobalen te verplaatsen. Het is een haakvormig ijzer met een ring als handvat of een houten hecht dat dwars op het werkend deel is bevestigd. Te onderscheiden van de handhaak voor balen die lichter is en meestal korter. [MOT]

Plastic keukengerei om uien of andere, zachte groenten te vatten en ze op deze wijze volledig op te raspen, zonder gevaar voor de vingers. Het heeft de vorm van een halve bol waarin zich een aantal lange (ca. 3-4 cm) pinnen bevinden en een plaatje met korte (enkele mm.) pinnetjes dat naar beneden gedrukt kan worden. De lange pinnen worden in de groente gestoken en men begint te raspen. Geleidelijk aan wordt het plaatje naar beneden gedrukt tot de groente volledig opgeraspt is.Zie ook de keukenrasp. [MOT]