werktuig
Zakmes (o.)
Zakmes is een algemene benaming (1) voor een mes dat o.m. door landbouwer
en ambachtsman op zak gedragen wordt (2). Het blad, dat zo'n 8-12 cm lang
is, kan allerlei vormen hebben. Het draait rond een spil en wordt vaak
opengehouden door een veer. Niet zelden kan het voor de veiligheid
vastgezet worden door een pal of een ander middel (3). Sommige kunnen niet
vastgezet worden; desnoods bindt men het blad dan met een zakdoek o.i.d.
(4). Het kan gaan om betrekkelijk goedkope zware messen met een houten
hecht en één blad, maar ook om duurdere uitvoeringen, al dan niet
samengesteld. Bij de eerste horen ook messen met een tweede, kort blad of
bv. een priem waarmee in de door gassen gezwollen buik van schapen of
koeien een pijpje van vlier gestoken kan worden (5) (zie trocart) (6).
Samengestelde modellen bestaan uit twee tot tien en meer bladen en
werktuigen (7). Courante accessoires zijn een kurkentrekker (in Europa),
een blikopener, een flesopener voor kroonkurk, een of meer
schroevendraaier(s),...