Het MOT wil het verleden en het heden van de mens, hier en elders, helpen begrijpen door een realistisch beeld te geven van het ontstaan en de evolutie van de technieken, en van de impact ervan op het dagelijks leven en het milieu.
Het MOT bestudeert de ‘oudere’ technieken, dat wil zeggen niet alleen de technieken van het verleden, maar ook die van het heden. We gebruiken het woord ‘oudere’ omdat die technieken niet per se oud of verouderd zijn.
Het Museum wil niet alleen de technieken van deze streek, dit land of deze cultuur bestuderen. We werken bewust internationaal en intercultureel, om een globaal beeld te kunnen geven van de rijkdom aan technieken in de verschillende culturen.
Net zoals sommige andere instellingen heeft het MOT de opdracht het verleden beter te laten begrijpen. Maar het MOT doet dat door een beeld te geven van ons technisch verleden.
Als we het verleden willen begrijpen, kunnen we niet zonder de geschiedenis van de technieken. Omdat dit als onderwerp erg ruim is, hanteren we een duidelijke afbakening. Het MOT richt zich op de technieken met een natuurlijke aandrijving, dat wil zeggen aangedreven door spierkracht (van mens en dier), waterkracht en windkracht.
De aanpak van het MOT is uniek in dit land, omdat we niet kiezen voor één techniek of één periode. Dit maakt het mogelijk om geografische, historische en culturele grenzen te overschrijden. Door bewust te kiezen voor de natuurlijke aandrijving zijn we als museum en wetenschappelijke instelling complementair aan de verscheidene instellingen die voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld de industriële revolutie, of een bepaalde onderwerp, bijvoorbeeld de landbouw, kiezen. Onze afbakening overstijgt ook de kunstmatige grenzen tussen het roerend, onroerend en immaterieel erfgoed. Wij bekijken het erfgoed als één geheel.
Het MOT belicht de geschiedenis van de technieken vanuit een technische hoek en niet alleen vanuit een historisch of sociaal-economisch standpunt. We kiezen voor die invalshoek omdat je zonder een grondig technisch inzicht bepaalde zaken uit ons verleden nooit kan begrijpen of hun invloed correct kan inschatten. De ontdekking van de kruiwagen in de middeleeuwen bv. heeft enkel betekenis als je het fundamentele verschil inziet tussen dat voertuig en zijn voorganger, de draagberrie.
Het MOT bestudeert niet alleen de ambachten en z.g. technische beroepen. De technieken worden ook in het dagelijkse leven toegepast, bijvoorbeeld in het huishouden. Juist door die aanwezigheid hebben de technieken zo’n diepe invloed op de levenswijze en de levenskwaliteit van de mens.
Als mens ontwikkelen en gebruiken we bepaalde technische middelen en dat maakt ons rechtstreeks verantwoordelijk voor de impact van de technieken op ons milieu.
Het gebruik van de natuurlijke aandrijving als bron van hernieuwbare energie is vandaag brandend actueel. Naar aanleiding van de klimaatverandering is er weer massale belangstelling voor duurzame energie. Maar dit is niets nieuws onder de zon, het bestaat al millennia lang. Tot pakweg 1800 waren spieren (van jezelf of van een dier), wind en water de enige energiebronnen.
Het MOT wil het verleden en het heden van de mens helpen begrijpen. Om dat doel te bereiken wil het Museum specifieke boodschappen meegeven. De gegevens die we het publiek aanbieden worden door ons ‘leesbaar’ gemaakt door ze te interpreteren en in een bepaalde context te plaatsen. Het verhaal dat we vertellen, kan op verschillende niveaus gelezen worden.