Schroevendraaier (m.)

Een schroevendraaier is een handwerktuig om schroeven aan en los te draaien. Het is in beginsel een plat metalen staaf(je) van 3-20 cm met dubbele stompe vouw of een kruis aan een uiteinde, waarvan de breedte en de dikte overeenkomen met deze van een schroefkop. Dat staafje steekt meestal in een recht houten of plastic hecht van 5-50 cm, soms in een kruk, uitzonderlijk krijgt het het uitzicht van een borstavegaar (1).

Het kan ook in een booromslag (zie glossarium) bevestigd worden. Er bestaan allerlei vormen van staafjes en van hechten naargelang van het werk en de eisen van de vakman.

Ook bestaan er gespecialiseerde schroevendraaiers voor allerlei machines waaronder naaimachines (bv. MOT V 2007.0491) of als toebehoren bij huisraad, elektronica, een toestel, meubel, speeltuig (bv. MOT 2001.0400), enz. Een schroevendraaier behoorde tot het vaste boordgereedschap van een auto.

De schroevendraaier met ratel (bv. MOT V 2010.0221) maakt het mogelijk de schroef ergonomisch door te draaien zonder het hecht te lossen of laten glijden, om bij veelvuldig gebruik blaren te voorkomen. Hij heeft drie standen, voor linksom en rechtsom draaien en één om hem in vaste stand te blokkeren (2).

Op de slagschroevendraaier (bv. MOT V 90.1218) met verwisselbare bits kan met een hamer geslagen worden. Een mechanisme zorgt ervoor dat de kracht wordt omgezet in roterende koppel om een zeer vast zittende schroef los te krijgen. Met hetzelfde doel kan een schroevendraaier voorzien zijn van een (deels) hoekig afgerond hecht om bv. met een sleutel rond het hecht een vastzittende schroef los te draaien.

Een klein (ca. 5-10 cm lang) model voor precisiewerk (bv. MOT V 2005.0319) zoals van de uurwerkmaker en opticien heeft een zeer smalle vouw, een geribbeld hecht voor een goede grip en een los draaiende knop, waarop druk wordt uitgeoefend met de wijsvinger.

Een bijzonder model (MOT V 2004.0007), specifiek voor het onderhoud van een Flintlock pistool en een musket, bestaat uit een hol, ijzeren hecht of kruk voorzien van twee sleuven en een afneembaar dopje dat dienst doet als oliereservoir waar een oliedruppelaar in past (3). In de sleuven passen verschillende verwisselbare schroevendraaiers en een drevel (4).

Om diverse formaten en vormen van schroeven met één hecht te kunnen aandraaien, zijn diverse schroevendraaierssets samengesteld, hetzij met roteerbare werkende delen (bv. MOT V 91.0478) hetzij met wisselstukken in een plooibaar of oprolbaar plastic zakje.

De schroevendraaier komt in vele gedaantes voor als gadget of zakuitrusting en als deel van een samengesteld werktuig in combinatie met bv. een zakmes, zaagzetijzer, haaksleutel, ringsleutel, dopsleutel, sluitingssleutel.

Te onderscheiden van de verfbusopener. [MOT]

(1) HUMMELL: 145; PRECHTL: pl. 326.15.

(2) JACKSON & DAY: 224.

(3) Deze laatste ontbreekt op de tekening. Zie SHAFFER/1: 343.

(4) Zie SHAFFER/1: 343.