Broodmes (o.)

Mes met een vrij onbuigzaam, recht en lang (ca. 20-30 cm) lemmet, zodat ook grote broden gesneden kunnen worden. Men kan er ook een taart horizontaal mee doorsnijden om er een laagje slagroom, pudding, e.d. tussen te smeren.

Het brood werd vaak op de borst gesneden, dus met de snede naar zich toe. Daarom werden broodmessen met een haakvormig hecht gemaakt, zodat de hand niet zou wegglijden. Om met minder moeite een grotere kracht uit te kunnen oefenen, werden ook messen met een steun voor de voorarm gemaakt (1) of met losse steunen waardoor het lemmet stak. Er bestaat ook een min of meer sikkelvormig broodmes met gladde snede dat ook op de borst gebruikt werd.

De snede kan glad, gegolfd (2) of getand (zie ook diepvriesmes en sneeuwzaag) zijn. Met tandjes kan men makkelijker door de korst. Er bestaan ook broodmessen die aan beide zijden een snede hebben, bv. één gegolfde en één met tandjes.

Om het regelmatig snijden te vergemakkelijken, werden geleiders gemaakt die op het blad van om het even welk mes bevestigd konden worden en messen met ingebouwde geleiders.

Het broodmes was vroeger vaak het enige groot mes dat men in huis had. Het werd dan ook voor alles en nog wat gebruikt. (3)

Zie ook bietenhakmes. [MOT]

(1) Zie WEYNS 1974: 555

(2) In dit geval zou het erg op het cakemes lijken, waarvan de golven breder zijn (CAMPBELL FRANKLIN: 28); er worden nu ook gelijkaardige messen gemaakt om "insulation softboard" te snijden (DICK Catalogus 2000-2001: 11.10-11).

(3) Zie Gesneden brood. Een kleine geschiedenis van het broodmes en de broodsnijmachine, Ina Ruckebusch en Steven De Waele in Patakon. Tijdschrift over bakerfgoed, 6 (2015) 2, p. 26-31