Stage vakwerk

Afdeling Guldendal en Prinsenkasteel

De Stage vakwerk is een vijfdaagse stage. De deelnemers doorlopen onder begeleiding van een ervaren lesgever alle stappen van het bouwproces, van het kantrechten van de boomstammen en het uittekenen en kappen van de houtverbindingen, tot het oprichten. Ervaring met houtbewerking is mooi meegenomen, maar niet noodzakelijk voor het volgen van deze stage.

De eerste Stage vakwerk vond plaats in september 2017. Toen bouwden de deelnemers een Bijenhalletje, in 2019 volgde het Wan-kot, beide aan de Liermolen. In 2024 werd een bouwloods aan het Guldendal gebouwd, deze raakte niet helemaal klaar. In 2025 maken we een extra spant, en wordt de tweede helft van de bouwloods opgetrokken.

Vakwerk

Vakwerk is een historische voorganger van de huidige houtskeletbouw. Een gebouw in vakwerk is opgetrokken uit een houten constructie van verticale stijlen, horizontale regels en diagonale schoren. De wanden van dit ‘skelet’ kunnen worden gesloten door een vlecht- of vitswerk van soepele twijgen of gekloven latjes te bekleden met een mengeling van leem en stro.

Vakwerk was eeuwenlang in grote delen van Europa, ook in Vlaanderen, technisch een goed alternatief voor bak- en natuursteen die niet altijd en overal beschikbaar of betaalbaar was. Maar omdat het meer onderhoud vraagt dan een stenen bouwwerk, werd vakwerk vanaf het begin van de twintigste eeuw nog amper toegepast. Vandaag is bouwen met leem echter aan een heropleving bezig vanwege de ecologische voordelen. Met deze stage bieden we een praktische kennismaking met deze historische bouwtechniek.

De lesgevers en Japanse houtbewerking

Japanse werktuigen, technieken en verbindingen worden steeds populairder en komen in deze stage geregeld aan bod. Er wordt bovendien consequent gebruik gemaakt van handwerktuigen.

Ante Corthals begon met houtbewerking rond 2001 in Nieuw-Zeeland. Hij werkte er twee jaar deeltijds bij een meubelmaker, intussen bouwde hij zijn eigen yurts en rond huis. Later werkte hij in Nieuw-Zeeland twee jaar voor een eco-bouwer en architect, toen leerde hij werken met strobalen en bezetten met leem. Dan verhuisde Ante naar Japan om er weer twee jaar bij een traditionele timmerman in de leer te gaan. Daarbuiten werkte hij bij verschillende timmermannen voor kortere projecten.

In 2010 heeft Ante meegewerkt met een Japans team in de voorbereiding en bouw van een Japans theehuis, uitsluitend met handgereedschap. Sindsdien werkt hij afwisselend in Europa en Japan aan eigen projecten.

Hij leert lemen van leembouwer Gerrit Van den dries. Ante werkte mee aan grote projecten van Axel Weller, een Duitse timmerman die enkel met handgereedschap werkt.

Koen Wisse begon zijn carrière als architect. Hij was actief in de strobalenbouw, houtskeletbouw en restauratie van beschermde monumenten. Tijdens verre reizen vond hij de tijd om te ontdekken wat hij echt graag deed. Daar leerde hij dat hij graag met zijn handen werkt. Vervolgens werkte hij een aantal jaar als timmerman in een bedrijf dat vakwerkconstructies en houtskeletten realiseerde. Sindsdien verdiepte hij zich in meerdere aspecten van houtbewerking. Onder andere vakwerk, meubelmakerij, beeldhouwen in hout en tenslotte werken met vers of 'groen' hout.

De klemtoon ligt voor Koen al geruime tijd op het plezier van het werken, eerder dan op het resultaat. Werken met handgereedschap en zonder machines is hier een gevolg van. Koen specialiseert zich sinds een tiental jaar ook in het bouwen van traditionele broodovens.